Rewitalizacja, czyli nowe życie
Polskie miasta odzyskują dawny blask. Na pierwszy rzut oka widać efekty remontów uliczek, rynków, kamienic. Jednak zmiany sięgają znacznie głębiej
Rewitalizacja — to słowo od lat odmieniane jest przez wszystkie przypadki. Warto pamiętać, że kryje się za nim znacznie szerszy wachlarz działań niż tylko remont tkanki miejskiej czy terenów zdegradowanych, np. powojskowych, poprzemysłowych, pokolejowych i popegeerowskich. Bardzo duże — o ile nie największe — znaczenie mają działania społeczne, które idą w parze z infrastrukturalnymi. Aby skoordynować projekty i nadać im właściwy kierunek, opracowany został Narodowy Plan Rewitalizacji, a każda gmina tworzy własny odpowiednik lokalny. Środki na realizację pochodzą m.in. z Funduszy Europejskich. Około 25 mld zł zarezerwowane jest w programach regionalnych i krajowych. Swój wkład wniosą też gminy oraz podmioty prywatne, które włączą się w ten proces.
Korzyści dla wszystkich
Zaniedbane części miast zamieszkiwane są zazwyczaj przez osoby, które nie najlepiej radzą sobie życiowo. Bardzo ważne jest więc, aby w ślad za remontami budynków i ich otoczenia szły działania wspierające mieszkańców, aktywizujące ich zawodowo i społecznie. Powinni oni uczestniczyć w tworzeniu planów rewitalizacji, a także włączać się w ich realizację.
— Udane procesy rewitalizacyjne nie mogą istnieć bez obywateli. Poczucie przywiązania do miasta jest bardzo istotne, zwłaszcza na obszarach zdegradowanych, na których rewitalizacja w szczególnym stopniu potrzebuje aktywności oddolnej. O kompleksowość projektów muszą dbać ich realizatorzy — podkreśla Stanisław Krakowski z Ministerstwa Rozwoju. Jednym ze sprawdzonych sposobów angażowania mieszkańców w kreowanie nowego otoczenia jest wsparcie tworzenia przez nich podmiotów ekonomii społecznej. W odnowionych miejscach powstają zazwyczaj punkty gastronomiczne, obiekty rekreacyjne, kulturalne, rozrywkowe. Stare fabryki i budynki powojskowe przemieniają się w lofty czy hotele. To szansa na to, aby mieszkańcy, korzystając z nowego otoczenia, sami dla siebie stworzyli miejsca pracy, czując się ważnym ogniwem następujących zmian.
Projekty w całej Polsce
W zeszłym roku w konkursie dotyczącym opracowania „modelowej rewitalizacji” wybrano 57 projektów gmin do wsparcia merytorycznego, a w tym roku 20 spośród nich otrzyma dofinansowanie na opracowanie lub zaktualizowanie programów rewitalizacji. Są one zlokalizowane w całej Polsce. Ich efekty zostaną upowszechnione i na proponowanych rozwiązaniach będą mogły się wzorować inne gminy czy prywatni inwestorzy. Takie plany to wskazówka dla firm i społeczności lokalnych, jakie działania będą podejmowane w ich otoczeniu. Mogą oni uczestniczyć w projektach realizowanych przez gminy lub samodzielnie zgłaszać własne inicjatywy, które wpisują się w lokalny plan rewitalizacji. Taki dokument docelowo powinna mieć opracowany każda gmina w Polsce.
Monika Niewinowska
Wszystkie odcinki cyklu „wSieci Funduszy Europejskich” dostępne są na stronie www.wsieci.pl/wsieci-funduszy-europejskich. Teraz także w bezpłatnym wydaniu mobilnym – wystarczy pobrać aplikację wsieci na tablet lub smartfon, by mieć dostęp do wszystkich części naszego cyklu:
W PIGUŁCE
Przykłady działań rewitalizacyjnych:
• projekty związane z aktywizacją społeczno-zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (środki na takie cele są zaplanowane w programach regionalnych, w częściach finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego);
• poprawa efektywności energetycznej wielorodzinnych budynków mieszkalnych;
• działania dotyczące kultury, w tym ochrona i opieka nad zabytkami, a także rozwój instytucji kultury.
Dofinansowania udzielają urzędy marszałkowskie lub instytucje przez nie wyznaczone.
W ogłoszeniach o naborze wniosków o dofinansowanie przedstawiane są informacje dotyczące:
- typów projektów kwalifikujących się do wsparcia,
- potencjalnych beneficjentów,
- pozostałych warunków niezbędnych do złożenia projektu.
Więcej informacji o Funduszach Europejskich: www.FunduszeEuropejskie.gov.pl oraz w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich
