Aktualne wydanie

Historia niezbędna

Wchodzimy wraz z 2024 r. w nowe rocznice. Z tych bardziej okrągłych czeka nas 100-lecie śmierci ks. Kazimierza Lutosławskiego (ur. 5 stycznia 1924 r.), harcerza, wychowawcy, posła obozu narodowego, kapelana w wojnie 1920 r., a także 100-lecie reformy walutowej i powstania Banku Polskiego, dzieła dokonanego własnymi rękami, dzięki wiedzy i odwadze Władysława Grabskiego, w końcu 100-lecie otrzymania przez Władysława St. Reymonta Literackiej Nagrody Nobla za wybitne dzieło pt. „Chłopi”, które ostatnio cieszy się szczególnym uznaniem z racji filmowej jego wersji (inna rzecz, czy wersji bliskiej oryginałowi!). Tych znaczących rocznic jest oczywiście w nadchodzącym roku znacznie więcej, m.in. 160. rocznica urodzin Romana Dmowskiego (9 sierpnia) czy też 80. rocznica wybuchu powstania warszawskiego. W przypadku rocznicy urodzin jednego z ojców niepodległości czekam usilnie na ten moment, by dyrekcja choć jednej szkoły publicznej w Polsce odważyła się nadać swej placówce imię Romana Dmowskiego! Jest okazja. Ponad 1000-letnia historia Polski i Polaków pozwala nam sięgać w głąb naszych dziejów bez końca w poszukiwaniu rocznic, znaczących postaci i wydarzeń. Zachęcam! Czy będzie łatwiej to czynić w nadchodzącym roku? Obawiam się, że NIE.

Obecny numer „wSieci Historii” (a jest ich blisko 130) jest bowiem jednocześnie ostatnim – wydawca podjął decyzję o zawieszeniu naszego wspólnego miesięcznika (ostatnio dwumiesięcznika). Wypada więc się pożegnać, mówiąc: do zobaczenia! Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do tak długiego trwania naszych pism („Na Poważnie”, następnie „wSieci Historii”), a zatem wydawcy i – szczególnie stałym – autorom. Stworzyliśmy wspólnie silną intelektualnie grupę polskiej elity. Dziękujemy także instytucjom, które przekazywały nam swoje artykuły, wzbogacając łamy pisma, a jednocześnie zachęcając czytelników do przejścia na drugą stronę progów: muzeów, instytutów i archiwów. Dziękujemy czytelnikom, że chcieli być z nami i dzięki poznaniu historii Polski bardziej mogli ją pokochać.

„wSieci Historii” przechodzi zatem do historii, stając się jej częścią. Można będzie pisać o nas i naszych autorach oraz wydawcach kolejne prace, np. licencjackie i magisterskie. Młodzi naukowcy będą mogli odkryć nie tylko nasz wspólny dorobek, lecz także powiedzieć więcej o nas samych – o redakcji tego pisma. Podpowiadam pytania badawcze: czym się kierowaliśmy? Jaki był program naszego pisma? Po co było i dla kogo wydawane? Kto był naszym czytelnikiem? Czy zmieniliśmy choć na jotę świat bliższy i dalszy? Czy byliśmy zatem niezbędni?

Nie wiem, jakie będą odpowiedzi na te pytania, ale wiem na pewno, że historia jest nam niezbędna. Dzięki rozpoznanym korzeniom czujemy się bezpieczniejsi, jak listki z dębu z „Dewajtis” Marii Rodziewiczówny. Czasem może jednak ktoś przyjść z siekierą, jak w owej powieści, i próbować ściąć gałęzie, by całe drzewo obumarło. Warto dostrzec obcego nieprzyjaciela, który czasem może mieć twarz pozornie podobną do naszych twarzy, a nawet posługiwać się tą samą mową. I siekiera może być szczelnie ukryta lub upodobnić się do nowoczesnego narzędzia pokoju.

Jan Żaryn, redaktor naczelny