Poważne reformy są w Polsce możliwe tylko, gdy będzie ciężki kryzys gospodarczy
Ostatnio wiele osób pytało mnie, gdzie można znaleźć raport, który opracował mój zespół badawczy o roli grup interesów w procesie stanowienia prawa w Polsce. Raport jest dostępny tutaj.
Ten raport prezentuje pełne wyniki badania nad realizacją interesów grupowych w procesie legislacyjnym w Polsce, które zostało przeprowadzone na próbie 1365 ustaw uchwalonych w latach 1990-2011. Takie badanie zostało przeprowadzone po raz pierwszy w Polsce. Raport pokazuje olbrzymią skalę interesów grup nacisku realizowanych za pomocą wpływu na proces legislacyjny. Ponadto z obliczeń na podstawie zebranych danych i z wykorzystaniem modelu ekonometrycznego wynika, że istotny wpływ na tworzenie prawa ma obecna sytuacja gospodarcza kraju, stan finansów publicznych, odległość do najbliższych wyborów parlamentarnych, jak i też osoba, która w danym momencie zajmuje stanowisko ministra finansów.
Więcej prawa realizującego interes grupowy kosztem interesu publicznego powstaje, gdy jest dobra sytuacja gospodarcza i niższy deficyt budżetowy, co oznacza że w Polsce występuje efekt natychmiastowego konsumowania owoców wzrostu. To potwierdza opinię, że poważne reformy są w Polsce możliwe tylko gdy będzie ciężki kryzys gospodarczy.
Raport prezentuje też studia przypadku uchwalania niektórych ustaw, w tym przykłady uchwalenia ustaw sprzecznych z Konstytucją, co może mieć znaczenie dla podpisanej niedawno ustawy o OFE.
W raporcie są także wywiady z decydentami (w tym z byłymi premierami Kazimierzem Marcinkiewiczem, Jerzym Hausnerem), z szefami ważnych komisji sejmowych (Ryszard Kalisz), z szefami ważnych urzędów publicznych (ministerstw, UOKiK, PARPA, NCN), przedstawicielami biznesu i lobbystami.
Te wywiady odsłaniają kulisy tworzenia ustaw pod konkretne potrzeby, pokazują jakie interesy się ścierają, wyjaśniają dlaczego powstaje tak złe prawo. Są też wskazane konkretne osoby, które pełnią ważne funkcje publiczne, ale tak naprawdę są lobbystami danej branży lub firmy.
Krzysztof Rybiński
