Obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc 2021

2 i 3 października 2021 r., w dniu Narodowego Dnia Pamięci o Ludności Cywilnej Powstańczej Warszawy  w Pruszkowie odbędą się uroczyste obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc organizowane przez Powiat Pruszkowski, Miasto Pruszków, Instytut Pamięci Narodowej, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz  Muzeum Dulag 121.

Tegoroczne uroczystości rozpoczną się 2 października o godz. 12:00 na Cmentarzu Szpitalnym w Tworkach, gdzie zostaną złożone kwiaty pod tablicą upamiętniającą więźniów obozu przejściowego Dulag 121, Powstańców Warszawskich i ofiary cywilne.  Następnie, o godz. 13.00 rozpocznie się ceremonia złożenia kwiatów pod tablicą przy głównej bramie cmentarza Żbikowskiego, która upamiętnia zmarłych i poległych bezimiennych więźniów obozu przejściowego Durchgangslager 121, pochowanych w zbiorowej mogile. Oficjalne uroczystości rozpoczną się o godz. 14:00 pod Pomnikiem „Tędy przeszła Warszawa” na terenie byłego obozu Durchgangslager 121 w Pruszkowie, gdzie zostanie odprawiona polowa Msza Święta. Uroczystości zakończą się koncertem pieśni patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. W niedzielę, 3 października o godz. 19:00 w żbikowskim kościele Niepokalanego Poczęcia NMP odbędzie się „Koncert Pieśni Powstania Warszawskiego”  w wykonaniu zespołu wokalno-aktorskiego „Sonanto” oraz pokaz filmu „Powstanie Warszawskie” w reż. Jana Komasa z 2014 r. Z uwagi na obecną sytuację zagrożenia epidemicznego, podobnie jak rok temu formuła uroczystości Obchodów będzie dostosowana do aktualnych warunków sanitarno-epidemiologicznych.

Organizatorzy Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc pragną nie tylko oddać hołd Powstańcom, ale przede wszystkim upamiętnić Ludność Cywilną Warszawy, która między  sierpniem a październikiem 1944 roku ginęła w masowych egzekucjach i bombardowaniach oraz przeżyła dramat wypędzenia, a także tych, którzy często z narażeniem  życia, nieśli im bezinteresownie pomoc. Mieszkańców stolicy, których w czasie exodusu pozbawiono domów i dobytku, kierowano do obozów przejściowych, skąd wywiezieni zostali na roboty do Rzeszy, w głąb Generalnego Gubernatorstwa i do obozów koncentracyjnych i do Generalnego Gubernatorstwa na tułaczkę. Dla większości z nich pierwszym etapem tułaczki stał się Dulag 121 – obóz przejściowy dla ludności cywilnej utworzony w Pruszkowie 6 sierpnia 1944 roku. Szacuję się, że przez pruszkowski obóz przeszło nawet 650 tysięcy osób. Około 150 tysięcy osób trafiło na przymusowe roboty na terenie III Rzeszy, a kolejne 350 tysięcy uznanych za niezdolnych do pracy, zostało skazanych na tułaczkę po terenie Generalnego Gubernatorstwa, gdzie ich przetrwanie zależało od pomocy ze strony mieszkańców miast i wsi. Z kolei, aż 70 tysięcy więźniów obozu przejściowego w Pruszkowie zostało zesłanych do obozów koncentracyjnych zagłady.  W tym trudnym czasie z ofiarną pomocą wypędzonym warszawiakom ruszyli mieszkańcy Pruszkowa i okolicznych miejscowości. Tysiące osób udzielało wówczas wsparcia więźniom, organizując pomoc medyczną, finansową i żywnościową na terenie obozu i poza jego murami. Dzięki nim z obozu w Pruszkowie udało się wyprowadzić – legalnie lub nielegalnie – około 100 tysięcy osób.

Warto przypomnieć, że coroczne  obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc są tradycją zapoczątkowaną przez kolejarzy pracujących na terenie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Od 1990 roku uroczystości odbywały się przy pomniku „Tędy przeszła Warszawa”. Od czasu powstania placówki Muzeum Dulag 121 współorganizuje te uroczystości wspólnie z lokalnymi samorządami.

Tegoroczne Obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc zostały objęte „Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości”.