Archiwum

Polskie recepty na przyszłość

Kongres „Polska wielki projekt” na dobre wpisał się w intelektualny pejzaż polskiego życia publicznego. Od pierwszej edycji w 2011 r. stał się swoistym laboratorium myśli, miejscem debat i refleksji oraz forum prezentacji nowych planów i idei. Przedmiotem zainteresowania uczestników były zawsze wyzwania stojące przed Polską w różnych wymiarach: geopolitycznym, gospodarczym, społecznym, kulturalnym etc. W minionych latach podczas kongresowych paneli dyskutowano m.in. o tym, jak uniknąć pułapki średniego rozwoju, przy - wrócić sprawczość państwa, walczyć z mechanizmami tzw. optymalizacji podatkowej, prowadzić dyplomację historyczną etc.

Tegoroczna XI edycja kongresu nieprzypadkowo nosiła tytuł „Polska – Europa – przemiany”. Żyjemy dziś bowiem w epoce tak szybko następujących po sobie zmian, że niezwykle trudno za nimi nadążyć i ogarnąć je intelektualnie. Przy czym dotyczy to niemal wszystkich dziedzin życia: technologii, kultury, religii, pracy, obyczajów, seksu etc., i to na różnych poziomach: jednostek, rodzin, wspólnot, państwa i narodu. Kongresowe debaty są próbą zdiagnozowania przynajmniej niektórych wycinków otaczającej nas rzeczywistości oraz wskazania recept na przyszłość dla naszego kraju.

Jak zauważył Michał Łuczewski, Polska poddawana jest dziś próbom, które specjaliści określają mianem stress testu: „Pandemia koronawirusa to sprawdzian, czy Polska potrafi zadbać o bezpieczeństwo medyczne obywateli, Nowy Zielony Ład – czy jesteśmy wstanie utrzymać polską energetykę, rewolucja cyfrowa na rynkach finansowych – stawia pod znakiem zapytania przyszłość naszej waluty narodowej, ekspansja globalnych firm – czy będziemy mogli utrzymać swoją własną logistykę. Właśnie dziś poddawani jesteśmy jednemu testowi po drugim. Każde państwo miałoby kłopot z poradzeniem sobie tylko z jednym z nich, zaś my musimy poradzić sobie ze wszystkimi tymi kryzysami naraz. Polska, jak przypomniał Andrzej Zybertowicz, jest polem bitwy”.

Nic więc dziwnego, że niektóre panele przypominały raporty z pola bitwy: o bezpieczeństwo narodowe, o podmiotowość państwa, o przyszłość demograficzną  etc. Kluczem do poradzenia sobie z tymi wyzwaniami jest kapitał społeczny, którego głównym źródłem pozostają szeroko pojęta kultura oraz zdrowo funkcjonująca rodzina. Pod tym względem Polska dysponuje dużymi zasobami. Może się pochwalić np. wysokimi w skali europejskiej kompetencjami kognitywnymi. Niestety jest to kapitał, mimo wielu niewątpliwych sukcesów, zbyt słabo wykorzystany oraz podlegający erozji. W pewnej mierze wynika to z faktu, że demokracja liberalna żywi się wartościami, których sama nie jest w stanie wytworzyć, a które nieustannie zużywa. Dlatego kluczowe dla przyszłości naszej wspólnoty politycznej jest odnawianie źródeł kapitału społecznego poprzez zapewnienie ochrony tożsamości narodowej oraz przeciwdziałanie zagrożeniom dla kultury, rodziny, religii i języka.

Można powiedzieć, że ojczyzna jest jak ogród, który trzeba nieustannie pielęgnować i uprawiać, by wydał jak najlepsze owoce. W tym sensie Kongres „Polska wielki projekt” przypomina na - radę ogrodników, którzy dzielą się doświadczeniami i zastanawiają się, jak najlepiej zagospodarować daną im przestrzeń, by była bezpieczna i życiodajna.

Grzegorz Górny