Archiwum

Polska - Pole niczyje? 

PROF. JAN ŻARYN, redaktor naczelny

Niemal każde pismo wychodzące w Polsce ma dodatek historyczny. Wydawać by się mogło, że popyt na dzieje naszego kraju uodparnia nas na różnego rodzaju ataki na naszą zbiorową pamięć. Jednocześnie wiemy, że historia to ważny instrument budowania politycznych relacji między państwami. Narody nam najbliższe, w tym sąsiedzkie, nie próżnują. Niemcy raczyli się nawzajem (a będą raczyć innych) nową wizją historii II wojny światowej; w przekazie tym proponuje się Niemcom odcięcie emocjonalne od odpowiedzialności za czyny „nazistów”, natomiast na zewnątrz zbudowano nową narrację o czasach II wojny światowej, adresowaną głównie do Rosji i środowisk żydowskich. Te trzy potęgi, zblokowane i oddziałujące na świadomość społeczeństw euroamerykańskich, mogą usunąć z pamięci alternatywne przekazy, w tym obecność w dramacie II wojny narodu polskiego. Rosjanie borykają się z problemem, czy wpisać dziedzictwo stalinowskie w pozytywną pamięć nadal eksportowaną w Europie, mimo kompromitacji i upadku ZSRS. Nie mają zaś dylematu, w jaki sposób wykorzystywać swoje wcześniejsze imperialne i okupacyjne zapędy. W jednym z dodatków historycznych, wydawanych w Polsce przez lewicowe pismo, redakcja zaprosiła do kreowania wizji historii czasów napoleońskich ambasadora Rosji w Polsce Aleksandra Alekseeva. Dżentelmen ten raczył stwierdzić – a redakcja pisma bez komentarza pozostawić: „Wojny napoleońskie pokazały konieczność głębokich zmian w strukturze politycznej Europy. Dlatego po ich zakończeniu stworzony został pierwszy w historii kontynentu system zbiorowego bezpieczeństwa, zwany wiedeńskim, bo opracowano go podczas kongresu w stolicy Austrii. Przez pół wieku strzegł on naszych przodków przed gwałtownymi przewrotami wojskowymi i politycznymi. Wiele z zasad wzajemnych stosunków między państwami ustalonych w tamtym czasie stało się podstawą współczesnego świata”. W innej części artykułu pan ambasador wychwalał morale żołnierzy carskich Aleksandra I, którzy w odróżnieniu od napoleońskich nie zajmowali się rabunkiem i niszczeniem dorobku kultury Zachodu, docierając ostatecznie aż do Paryża.
Powyższy system „zbiorowego bezpieczeństwa”, jak wiemy, narzucony przez Święte Przymierze, oparty był na zniewoleniu Polaków, których aspiracje wolnościowe i państwowe ograniczono do zależnego od cara Królestwa Polskiego. W podobnym duchu wypowiadał się na Westerplatte we wrześniu 2009 r. obecny prezydent Rosji Władimir Putin, kierując – de facto w stronę obecnej tam Angeli Merkel – słowa podważające pokojowy charakter ustaleń kongresu wersalskiego. Z kolei jak wiadomo, to właśnie ten kongres – w odróżnieniu od wiedeńskiego – potwierdził prawo Polaków i Polski do istnienia jako suwerennego i wolnego państwa.
Od lat, szczególnie za sprawą twórczości prof. Jana T. Grossa, jesteśmy także bombardowani polityką historyczną środowisk żydowskich, głównie amerykańskich, stawiających w centrum rozważań o II wojnie światowej Holokaust, a o powojennym świecie – antysemityzm. prowadzanie na nasz grunt tej narracji, w ramach której dla Polaków przewidziano rolę pokutników, dopełnia sens sojuszu niemiecko-rosyjsko-żydowskiego, „dopinającego” się na naszych oczach w ramach dyskusji i wzajemnych kompromisów.
Ta ważna debata odbywa się ponad naszymi głowami. Państwo polskie i jego instytucje (jak ostatnio TVP), a także wpływowe lewicowe media czynią wszystko, byśmy – jak pole niczyje – jedynie gwarantowali przepływ antypolskich de facto narracji, mających znamiona kanonicznych ustaleń. Nic zatem dziwnego, że możemy być pełni obaw co do kształtu ważnych, przygotowywanych rzez środowiska związane z obecną władzą, instytucji muzealnych, m.in.: Historii Żydów Polskich czy Muzeum II Wojny Światowej.