Archiwum

Czas się pakować, panie Liwne

Złość na poczynania ambasadora Izraela w Polsce rośnie. Pierwsze polskie reakcje na jego lekceważące oświadczenie w sprawie śmierci wolontariuszy w Gazie były dalekie od stanowczości. Nie nazwał rzeczy po imieniu ani premier Donald Tusk, ani szef MSZ Radosław Sikorski, ani nawet prezydent Andrzej Duda. To był moment, w którym wydawało się, że znów skulimy się w imię „dobrych relacji” z Jerozolimą. Ale rozzuchwalony Jakow Liwne albo nie wyczuł klimatu tego momentu, co w dyplomacji powinno być uznane za coś więcej niż błąd, albo poszedł utartym w przeszłości torem moralnej wyższości. I przesadził.

Nie od dzisiaj mamy poczucie, że w tej relacji nie ma symetrii. Że Izrael, jadąc na pamięci o ofiarach Holokaustu, tratuje wszystkich i wszystko, co napotyka po drodze. Że „ich” ofiary mają inną wartość, że da się nimi przykryć i wytłumaczyć dosłownie wszystko. A wydawałoby się, że naród tak bardzo dotknięty zbiorowym nieszczęściem powinien być bardziej świadomy tego, co niesie za sobą stawianie się wyżej od innych (z jakiegokolwiek powodu).

W Strefie Gazy zginęło siedmioro wolontariuszy organizacji humanitarnej World Central Kitchen. Zostali ostrzelani przez izraelską armię. Do wydarzenia doszło podczas dostarczania przez pracowników pomocy żywnościowej. Konwój był zgłoszony i oznaczony. Nie ma mowy o pomyłce, to była egzekucja. Precyzyjne strzały, które miały zabić wszystkich. Nawet jeśli przyjmiemy pokrętne tłumaczenie, że w pobliżu widziano bojownika Hamasu, to decyzja o użyciu broni nieuchronnie wiązała się z zamordowaniem kilku niewinnych osób znajdujących się wokół. Ktoś ten rozkaz wydał. Ktoś go wykonał. Chcemy więc wiedzieć, kto zabił polskiego obywatela i jego towarzyszy. I to wystarczy, by ambasador Liwne uruchomił protokół „polscy antysemici”. Nie przeprasza, składa tylko kondolencje. Nie czuje winy.

Wygląda na to, że wojna prowadzona w Gazie przez Izrael nie doczekała się jakichś spektakularnych sukcesów, jest raczej mowa o przesadzonej sile ataków na Palestynę. Słów potępienia nie słychać. Wstrzemięźliwość opinii publicznej wobec działań Jerozolimy spowodowana jest swoistym szantażem moralnym. Świat przyzwyczaił się do tego, że każda, nawet najmniejsza krytyka Izraela musi się skończyć awanturą na pół świata, w której wskazany zostanie „naczelny antysemita”. Nie wolno nam więc cierpieć z powodu śmierci Polaka i domagać się wskazania, który izraelski oficer go na nią skazał, bo być może w ten sposób podważamy Holokaust. Logiczne? Absolutnie nie, ale od lat tak to działało. Ambasador Jakow Liwne nie może przyznać, że mamy rację i prawo, by dojść do prawdy, bo podważyłby stosowaną od lat taktykę, w której cierpienie i rola ofiary jest wyłącznie prawem jego kraju. Z ich punktu widzenia, wszystko dzieje się zatem „jak zwykle”, działania są skuteczne, Izrael się nie wycofuje, nie kłania. A że to bezczelne, że aroganckie? To się zdarza w dyplomacji, zdaje się pobrzmiewać z Jerozolimy. 

Ciekaw jestem, jak to się skończy tym razem. Rzadko się zdarza, by wszyscy istotni uczestnicy polskiej polityki byli tak jednoznaczni w ocenie jakiegoś zdarzenia. Działania izraelskiego ambasadora w dosadnych słowach określili wreszcie i premier Donald Tusk (domaga się przeprosin, wyjaśnień oraz odszkodowania dla bliskich), i lider opozycji Jarosław Kaczyński (stwierdził, że on zdecydowałby o wydaleniu dyplomaty), i prezydent Andrzej Duda (uznał działalność ambasadora za największy problem we wzajemnych relacjach). Nie da się już bardziej dosadnie powiedzieć dyplomacie, że powinien się pakować i wracać do domu.

Marcin Wikło