Archiwum

Zło dobrem zwyciężył

Zbliża się 30. rocznica śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Kapłan był to niezwykły, choć zachowywał się zwyczajnie – uśmiechnięty na plaży Bałtyku, skupiony podczas mszy św. za Ojczyznę, w swych homiliach prosty, ale czerpiący natchnienie od swych autentycznych autorytetów: papieża Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego, których cytował nagminnie. Zło dobrem zwyciężył, ponosząc śmierć męczeńską. Został brutalnie zamordowany, a w mojej pamięci jako pracownika IPN pozostanie film nakręcony przez ówczesną TVP (równolegle była kamera SB) i do dziś nieudostępniany szerszej publiczności, opowiadający o wyławianiu spod tamy we Włocławku i zabezpieczaniu zmaltretowanego ciała żoliborskiego kapłana. Jako ludzie wierzący składamy ręce do modlitwy, by wyjednać za jego pośrednictwem łaski; szczególnie dla ludzi pracy, którzy w Polsce nieraz byli i są krzywdzeni. 20 września rozpoczął się proces w sprawie uznania cudu (niewytłumaczalnego medycznie uzdrowienia mężczyzny chorego na raka) dokonanego za wstawiennictwem bł. ks. Jerzego, którego pomyślne zakończenie otworzy drogę do kanonizacji męczennika.

Rocznica śmierci błogosławionego skłania ponownie do refleksji, także historycznych. Tematem miesiąca jest postać ks. Jerzego, o której jednak wiemy bardzo dużo dzięki kolejnym jego biografom, dzięki procesowi beatyfikacyjnemu prowadzonemu swego czasu przez ks. prof. Tomasza Kaczmarka. Chcemy jednak także przypomnieć o tych aspektach jego życia i śmierci, które do dziś wywołują niemałe spory oraz emocje. Artykuły ks. dr. Antoniego Ponińskiego i prof. Wojciecha Polaka wprowadzą nas w klimat tych sporów, które przeżywaliśmy szczególnie w latach poprzedzających wyniesienie kapłana „Solidarności” na ołtarze. Instytut Pamięci Narodowej wydaje właśnie kolejne dwa tomy publikacji, która – jako tom 1. – również wtedy pobudziła czytelników i media do większej aktywności, a nawet ostrych sądów (m.in. pod moim adresem z racji przypisu bodaj 67. o ks. Henryku Jankowskim). Niedługo wyjdzie 2. tom wyczekiwanej publikacji pt. „Aparat represji wobec księdza Jerzego Popiełuszki 1984”, opracowany przez Jakuba Gołębiewskiego. Wkrótce zobaczymy w księgarniach także tom 3. autorstwa kolejnych trzech pracowników IPN: Anny K. Piekarskiej, Witolda Bagieńskiego oraz Franciszka Dąbrowskiego. Lektura tych tomów zbliża nas do poznania nie tyle okoliczności śmierci kapłana, ile raczej do zgłębienia specyfiki aparatu bezpieczeństwa, śledztwa oraz procesu toruńskiego, a także np. wywiadu PRL-owskiego, który pracowicie zbierał wszelkie informacje na temat reakcji wolnego świata na kompromitację ludzi systemu komunistycznego, w tym reakcji ludzi Kościoła z najbliższego otoczenia papieża Jana Pawła II.

A zatem nadal aktualne są pytania: Czy ks. Jerzy został zamordowany 19 października 1984 r., jak sądzi wielu badaczy, z niżej podpisanym? Czy Grzegorz Piotrowski i jego kompani odsiedzieli karę więzienia, kryjąc rzeczywistych sprawców mordu, tak głęboko ukrytych, że do dziś o nich niczego wiedzieć nie możemy? Czy pochodzili z Priwislanskiego Kraju? Czy raczej z sąsiedniego? Według raportu „Dis” z rezydentury rzymskiej z 9 listopada 1984 r. ks. Stanisław Dziwisz, osobisty sekretarz papieża, w rozmowie z ministrem Jerzym Kuberskim miał wówczas stwierdzić: „Jeśli wszystko zostanie wyjaśnione do końca, a wyniki śledztwa zostaną ujawnione wobec episkopatu i społeczeństwa, to ten dramat i jego ocena spowodują wzrost zaufania do pana generała i może zasadniczo odmienić się sytuacja. Nie wątpimy w rzetelność prowadzonego śledztwa, ufamy, że pan gen. Kiszczak uczyni wszystko, aby sprawę wyjaśnić”. Jedno jest pewne – przez kolejne dziesięciolecia generałowie nie sprostali temu zadaniu i nie zyskają już zaufania społecznego. Nie tylko nie uczynili wszystkiego, by przybliżyć nas do prawdy, lecz także zrobili zbyt wiele, byśmy nadal pozostawali w wątpliwościach.

prof. Jan Żaryn
redaktor naczelny

Wydanie dostępne wraz z filmem Aliny Czerniakowskiej "Pachołki Rosji".

PARTNER WYDANIA