Archiwum

Podziemna Armia Powraca

Jak co roku, im bliżej dnia 1 marca, tym mocniej odczuwamy zbliżające się święto: Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. (Nadal jestem przywiązany do tej nazwy, bo uważam, że trzeba odróżnić niezwykłe losy tego pokolenia od losów innych, także Niezłomnych pokoleń Polaków, którym jeszcze za życia oddawano należną cześć). Od kilku już miesięcy społeczne komitety (w tym nasz, stołeczny), organizacje lokalne i ogólnopolskie – jak Fundacja Wolność i Demokracja z jej biegiem „Tropem Wilczym”, czy też ważne placówki muzealne, nauki i kultury, jak IPN i Muzeum Żołnierzy Wyklętych przy Areszcie Mokotowskim w Warszawie, przygotowują się do uroczystych obchodów. W gabinetach Kancelarii Prezydenta RP i Ministerstwa Obrony Narodowej, a także w polskim parlamencie trwają spotkania organizacyjne, podejmuje się ostateczne decyzje. Zapewniam, drodzy Czytelnicy, że dzień Żołnierzy Wyklętych stał się w Polsce jednym z najważniejszych w naszym wspólnym kalendarzu. Będzie się działo!

Obchody tegoroczne rozłożone są w czasie, a ich kulminacja nastąpi m.in. 25–26 lutego, w sobotę i niedzielę, tak byśmy mogli znaleźć czas na wzięcie udziału w wybranych przez siebie wydarzeniach upamiętniających naszych bohaterów. W tym roku 1 marca wypada w Środę Popielcową, a centralne obchody odbędą się tego dnia – z udziałem prezydenta RP – w najważniejszym miejscu stolicy, przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Stamtąd udamy się zaś do katedry świętojańskiej, a towarzyszyć nam będą portrety Zygmunta Szendzielarza, Stanisława Kasznicy i wielu, wielu innych. Będzie okazja także, by się pomodlić i poddać refleksji. Nasza kondycja ziemska, choć w prochu się mieści, to jednak pamięć ludzka okazuje się trwalsza, niezniszczalna. Ostatni z żyjących Żołnierzy Wyklętych są jeszcze wśród nas, co wzmacnia naszą potrzebę upamiętniania bohaterów; żyją także młodsze roczniki niezłomnego pokolenia, chłopcy z obozu w Jaworznie i dziewczęta z Bojanowa, którzy zakładali w latach stalinowskich podziemne organizacje młodzieżowe; żyją dzieci – ofiary reżymu komunistycznego, które rodziły się w warunkach więziennych, gdy ich matki odbywały swoją karę, lub były zabierane po wyroku do domów dziecka i wychowywane w nienawiści do Polski, o którą walczyli ich rodzice. Żyje dzisiejsza młodzież polska, która od kilku lat co najmniej daje dowody swego przywiązania do „Zapory”, „Żelaznego” czy „Roja” i ich biografii. To wszystko sprawia, że za sprawą żołnierzy i działaczy Podziemia Niepodległościowego odzyskujemy nie tylko zbiorową pamięć, lecz także stajemy się jakby sami wartościowsi, niosąc następcom naszym zestaw norm, o które warto toczyć boje; zestaw postaw, które warto w życiu stosować. Warto, bo oprócz ciała, co w proch się obróci, mamy duszę i bagaż własnych uczynków, z którym staniemy przez obliczem Pana. Obok Niego staną też Wyklęci. Czy nam podziękują za dawanie świadectwa o nich i ich życiu?

W dniu 1 marca 1999 r. w Watykanie papież Jan Paweł II mówił o przebaczeniu: „Przebaczenie jest najwznioślejszym znakiem zdolności kochania na wzór Boga. Nie potrafi przebaczyć innym, kto sam nie zaznał przebaczenia”. Oni, Łukasz Ciepliński i jego przyjaciele, żołnierze NSZ czy NZW, dawno przebaczyli swoim oprawcom. Najtrudniej przebaczyć tym, którzy przeżyli. Święci opanowali już bowiem tę zdolność kochania. Przywracanie należnych honorów Żołnierzom Wyklętym przywraca jednocześ­nie normalność w zbiorowym przeżywaniu swojej przeszłości. To warunek niezbędny, by przebaczyć. Oddając dziś hołd naszym bohaterom, paradoksalnie, dajemy ostatnim żyjącym oprawcom szansę, by także oni zdążyli przeżyć godnie swe życie, mając nadzieję, że nie ominie ich dar przebaczenia. 

Jan Żaryn