Archiwum

Bananowa banalizacja

Niedawna tragifarsa z jedzeniem bananów pod Muzeum Narodowym ujawniła istnienie hałaśliwego sojuszu polityków opozycji ze środowiskami określającymi się jako artystyczne. Ci pierwsi po raz kolejny udowodnili, że nie ma takiego pośmiewiska, na które nie byliby w stanie się wystawić, byle uderzyć w znienawidzony rząd. Jakby nie dostrzegali, że zastyganie w heroicznej postawie z bananem w ustach nie przysparza im chwały bezkompromisowych bojowników, lecz raczej pozbawia elementarnej powagi i nieuchronnie naraża na drwiny. Jednym z powodów wyborczej porażki Bronisława Komorowskiego i Ewy Kopacz było to, że stali się „ludźmi z memów”, przedmiotami dowcipów i personifikacjami obciachu. Cztery lata później opozycja nie wyciągnęła wniosku z tamtych błędów i dalej brnie w autokompromitację. W żadnym kraju polityk publicznie udający małpę nie jest realnym kandydatem do rządzenia. Wyborcy nie przepadają bowiem za sprowadzaniem debaty publicznej do poziomu ogrodu zoologicznego.

Drugą stroną owego sojuszu są twórcy utożsamiani ze światem artystycznym. Trudno o ludzi bardziej niż oni oportunistycznych i do bólu przewidywalnych, a jednak zazwyczaj przedstawiają się jako bezkompromisowi i niezwykle oryginalni. Choć reprezentują środowiska sprawujące dziś hegemonię kulturową, lubią się prezentować jako ofiary systemu. Wystarczy najmniejsza krytyka, obnażenie beztalencia czy grafomanii, a już przyoblekają się w szaty męczenników. Są jak ten nieszczęśnik z „Monizy Clavier” Mrożka, który demonstrując braki w uzębieniu, jęczy: „O tu, wybili, panie, za wolność wybili!”. Choć sami uznają się za demaskatorów, nie są w stanie znieść, gdy ktoś demaskuje ich stereotypowość, banalizm czy braki warsztatowe.

Cała akcja pod Muzeum Narodowym ujawniła jeszcze jeden aspekt, na który zwrócił uwagę Redbad Klynstra, mówiąc o presji wywieranej przez środowiska celebryckie, by wziąć udział w owej tragifarsie: „Jeśli ktoś nie zrobi czegoś z bananem, to wiadomo, że »jest pisiorem«. […] Dla mnie jest w tym coś z terroru totalitarnego, terroru przypominającego najgorsze czasy systemów totalitarnych. To takie »sprawdzam«. Na zasadzie: musisz się stawić na pochodzie pierwszomajowym”.

No cóż, nie pierwszy raz widzimy, jak łatwo ludzie pozujący na skrajnych indywidualistów podporządkowują się zachowaniom stadnym.

Grzegorz Górny